Aanvang Scale-up toont vooral schisma
Amsterdam en Haarlem willen de renovatie van ruim 200 kunstgrasvelden de komende 10 jaar aangrijpen om, dankzij innovaties, de velden en omgeving toekomstbestendig te maken. Vandaag was daarvoor de grote aftrap. Sportvelden.info ging er hoopvol heen maar kwam er met gemengde gevoelens van terug.
Het plan is ongekend groot en nog niet eerder gedaan. Zelfs de gemeente Rotterdam hield het in 2019 beperkt tot de aanbesteding van de renovatie van maximaal 50 kunstgrasvelden in een periode van maximaal vier jaar. Volgende week leest u op deze website hoe alle betrokkenen dat hebben ervaren.
Terug naar Amsterdam en Haarlem. Samen met sportbedrijf SRO en aanbestedingsexpertisecentrum Pianoo (tezamen: Scale-up) hebben die de afgelopen maanden veel aandacht gegenereerd voor hun plan. Zo’n 90 belangstellenden, voornamelijk ‘the usual suspects’ die je bij elk groot evenement of project kunt verwachten, kwamen daarom vandaag naar de Johan Cruyff Arena om bovenal aan te horen wat er voor hen valt te halen. Hen werd uitgelegd dat het projectteam een project wil najagen dat uit vier fasen bestaat: een opzetfase waarin open wordt gestaan voor nog andere opdrachtgevers, vraagstukken worden aangescherpt, marktverkenning en consultatie worden gedaan, een inkoopstrategie wordt bepaald, kennispartners worden vastgesteld en webinars en matchmaking worden aangegrepen om innovaties aan te jagen. Vervolgens komt er een uitvraag die bestaat uit een aanmeldingsfase en een selectiefase waarna er met vijf inschrijvers een onderzoeks- en ontwikkelingsfase worden ingegaan. Die vijf kunnen totaaloplossers zijn maar kunnen ook consortia zijn van verschillende partijen. Met die vijf partijen wordt dan eerst een prototype van hun oplossing aangelegd om zo nog meer kennis te vergaren, problemen glad te strijken en om standaardisatie en normering te behalen, voordat zo’n prototype wordt uitgerold als een volledig veld. De allerbelangrijkste, commerciële, fase wordt echter met drie inschrijvende partijen ingegaan. Daarbij wordt het onderscheid gemaakt tussen ‘standaard velden’ en ‘innovatieve velden’.
Nog altijd veel onduidelijk
Inhoudelijk was het eigenlijk dezelfde informatie die Scale-up de afgelopen maanden al menigmaal en op diverse evenementen heeft uitgedragen. Toch waren veel van de toehoorders nog altijd argwanend: de vrees is groot dat, ondanks het enorme volume, de werken naar een zeer select gezelschap zal gaan. Namens Scale-up probeerde diverse betrokkenen die argwaan en vrees weg te halen. Daarbij erkenden zij volmondig dat er nog altijd veel onduidelijk is en dat ze voor heel veel (potentiële) vragen nog altijd stoeien met een antwoord.
Die voortgaande onzekerheid is jammer, net als dat het jammer was dat niet duidelijk werd gemaakt voor welke grote uitdagingen beide steden daadwerkelijk staan en die middels innovaties qua kunstgrasvelden kunnen worden aangepakt. Want hoewel de aftrap plaatsvond binnen 24 uur na de publicatie van de jongste KNMI-klimaatscenario’s en nog geen maand na de algemene politieke beschouwingen in de Tweede Kamer, kwamen die uitdagingen niet ter sprake.
Gemiste kansen
Wel hadden de ‘kopers’ het vooral over dat ze innovatie willen aanjagen…in een industrie die toch vooral klaagt dat juist gemeenten innovaties nauwelijks omarmen. Het collectveld werd veelvuldig genoemd als zo’n innovatie. Maar ondanks de bewezen waarde van het collectorveld, is nog geen enkele gemeente het aangegaan om dit onder een groot kunstgrasveld toe te passen. Sterker nog: één van de grote gemeenten in ons land plaatste eerder dit jaar gewoon weer een uitvraag voor een nieuwe innovatie op basis van het collectorveld. Haarlem en Amsterdam wekken sterk de indruk dat zij dezelfde weg willen inslaan.
En ondanks het feit dat het vooral om de renovatie van kunstgras voetbalvelden gaat, kwam het woord ‘infill’ of ‘non-filled’ eigenlijk niet ter sprake. Eén van de slides maakte dit echter wel de grote olifant in de kamer.
Bovenstaande afbeelding komt notabene uit de presentatie ‘Duurzame sportomgeving’ die tijdens het BSNC KUNSTgres werd gehouden.
Die slide toonde een internetartikel waarvan de kop luidde: ‘EU verbiedt rubberkorrels voor kunstgrasvelden, clubs krijgen 8 jaar de tijd’. Daar is niets van waar.
Bij die kop stond een foto van een stapel afgedankte kunstgrasmatten. Die hebben niets van doen met het recente EU besluit om milieuvervuiling door bewust toegevoegde microplastics aan te pakken. Het tragische van deze, duidelijk, Babylonische spraakverwarring is dat de problematiek van afgedankt kunstgras juist door de kunstgrasindustrie zelf is aangepakt omdat, onder meer, de gemeenten in hun zorgplicht verzaakten. Het levende bewijs van die oplossing staat in het havengebied van Amsterdam maar dat lijkt Scale-up te zijn ontgaan.
Mis-match
Helaas was het niet de enige mis-match. Zo vond de aftrap plaats in de Johan Cruyff Arena. Dat stadion heeft duidelijke ambities voor wat betreft innovatie, duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid en is, zeker voor wat betreft het stadionveld, een proeftuin voor nieuwe innovaties. Hier lag een overgrote kans voor de organisatie om de vermeende afstand tussen ‘gebruikers’ en ‘nieuwe innovaties’ kleiner te maken. Helaas liet het dat na. Daarmee ontnam het zichzelf de kans om samen met de industrie, een echt oprechte vliegende start te maken.
Ook bij het speeddaten, ofwel het ‘match-making’ uit de uitnodiging, vergat Scale-up zelf verbinding te maken. Dat speeddaten werd overgelaten aan alleen de bedrijven die straks aanspraak op werk willen maken. Maar vrijwel allemaal kenden die elkaar al.
Ook hier had een vliegwiel aangezwengeld kunnen worden wanneer een vertegenwoordiger van de vastgoed(markt) of (sociale) woningbouw nader met de kunstgrasleveranciers of veldenbouwers had komen kennismaken. Had kunnen horen hoe slechts één kunstgrasveld een hele wijk kan verwarmen of verbinden. Of een ambtelijk medewerker met expertise in water, die die vijf minuten had aangegrepen om met de industrie te bomen over waterberging, waterzuivering of waterverwerking middels kunstgras voor een sportveldoverschrijdend plan. Helaas: niets daarvan. Eén van de aanwezigen vroeg zich daarom af wat nu het doel van dat speeddaten was? Nu al werken bedrijven regelmatig in een bouwteam samen om een keur van problemen aan te pakken zonder dat ze gezamenlijk hebben ingeschreven op een aanbesteding.
Parallelle gemeenschappen
Eigenlijk toonde de middag het schisma in de kunstgraswereld aan. Leveranciers en fabrikanten die graag het gesprek willen aan gaan maar zich geconfronteerd zien met gemeenten die zich aan hun eigen ideeen blijven vastklampen.
Het was veelzeggend dat ook het Scale-up, net als de branchevereniging één week geleden, een goed idee leek om toehoorders die wat willen leveren, te inspireren. Mijn verslag van die dag kreeg de titel: ‘Tijd om de rijen te sluiten’. Met een keynote-speaker die ‘een praktijkfilosoof, onderwijsvernieuwer, docent bij de Universiteit Utrecht alsmede social entrepreneur’ is deed Scale-up eigenlijk alles behalve dat. Die mocht toehoorders, die elk project op maat maken, toch vertellen hoe innoverende processen in hun werk gaan. De spreker was betrokken geweest bij de oprichting van ‘een think-tank voor creative enquiry, developmental learning & social ecology’ en ‘ontwikkelt vaak projecten en laboratoria om vitale culturen en regeneratieve praktijken te leren en te ontwikkelen’. Prachtige marketingtaal voor iemand die namens de koper tegenover een zaal stond vol verkopers die vooral spijkers met koppen willen slaan.
Om de middag aan elkaar te praten was een dagvoorzitter gevraagd die ‘de jongste commissaris in de Raad van Toezicht van MVO Nederland is’, een master in Bedrijfskunde met een focus op ‘Duurzaam Leiderschap van de Millennial Generatie’ bezit, één van de grondleggers is van ‘de Duurzame Jonge 100, een platform dat jonge duurzame ondernemers en professionals verbindt’ en die ‘de drijvende kracht achter de Energieboot, een accelerator voor jonge professionals die duurzame energieprojecten ontwikkelen’ werd genoemd. Ook hier weer de ronkende tekst die vast heel goed aanslaat in ‘de grote stad’. Helaas voor haar werd van haar kracht geen gebruik gemaakt maar mocht ze alleen een paar presentaties aan elkaar praten. En dat voor een zaal vol mensen van, vooral, een oudere generatie.
Gelukkig laat de Scale-up zich bijstaan door een aantal specialisten met kennis en ervaring over de kunstgrasindustrie en markt. Maar wil de Scale-up echt erin slagen om steden middels innovaties voor kunstgrasvelden duurzamer en klimaatbestendiger te maken, dan zal het zowel het product als de markt meer en meer oprecht moeten omarmen.
www.sportvelden.info eindredacteur Guy Oldenkotte volgt en verslaat de (internationale) sportveldenindustrie en markt al ruim 20 jaar maar laat zich nog altijd graag (op een positieve manier) verbazen.
