De milde winters die meer en meer de norm worden, maken het mogelijk om kunstgrasvelden voortaan ook buiten de traditionele zomerperiode te renoveren. Een goede planning maakt veel mogelijk terwijl het de kwaliteit ten goede komt.
De wens om kunstgras sportvelden alleen tijdens de traditionele zomerstop aan te leggen, te onderhouden of te renoveren, legt al jaren een zware druk op de sportveldenindustrie. Hoewel de top van het aantal nieuwe kunstgrasinstallaties inmiddels wel is bereikt, halen de aanhoudend grote vraag naar kwalitatieve sportaccommodaties, de druk op de arbeidsmarkt en het intenser weerpatroon tijdens de zomer nu de rek bij de industrie er langzaam uit. Die pleit er daarom voor om met name de renovatie van kunstgrasvelden voortaan naar het vroege voorjaar of late najaar te verschuiven. “Grond- en waterwerk moet onder vorstvrije omstandigheden worden uitgevoerd maar verlegwerk hangt af van de lengte van de dag en het aantal vierkante meters dat we moeten verleggen,” zo motiveert Teun Wouters van Topgrass. John van Gennip van J&E Sports voegt daar aan toe: “het enige dat voor ons echt belangrijk is, is dat het gedurende de hele werkbare periode droog blijft en dat de temperatuur in die periode boven de vijf graden Celsius ligt.”
“Grond- en waterwerk moet onder vorstvrije omstandigheden worden uitgevoerd maar verlegwerk hangt af van de lengte van de dag en het aantal vierkante meters dat we moeten verleggen”
Teun Wouters, Topgrass
Betere kwaliteit
Uit de gegevens van de website weerstatistieken.nl blijkt dat die omstandigheden tegenwoordig meer de norm zijn. Alleen in januari 2019, januari en februari 2021 en december 2022 werden de afgelopen 48 maanden een gemiddelde temperatuur van onder de gewenste vijf graden Celsius gemeten. Het aantal dagen met neerslag is de afgelopen zestig jaar vrijwel onveranderd gebleven. Wel is het aantal dagen met veel neerslag toegenomen. Van Gennip merkt op dat de lijmfabrikanten inmiddels inspelen op de verschuiving van de leg- en renovatiemogelijkheden. “Het polyurethaan in de lijm heeft de neiging heeft om heel snel op warme temperaturen te reageren. Vandaar dat ze speciale winterlijmen hebben ontwikkeld. In de winter wil je een lijm die toch snel reageert terwijl je in de zomer een lijm wilt die wat vergevender is,” zo legt hij uit. Volgens Teun Wouters kan een kunstgras voetbalveld daarom binnen twee weken worden gerenoveerd. “Veel draait om een goede voorbereiding en afstemming. Als we die op orde kunnen krijgen, dan kunnen we snel werken.”
“Het polyurethaan in de lijm heeft de neiging heeft om heel snel op warme temperaturen te reageren. Vandaar dat ze speciale winterlijmen hebben ontwikkeld. In de winter wil je een lijm die toch snel reageert terwijl je in de zomer een lijm wilt die wat vergevender is”
John van Gennip, J&E Sport
Een betere spreiding van het werk biedt ook de clubs en gemeenten voordelen. “Door het veld in deze periode van het jaar te vervangen hebben wij een goede prijs kunnen bedingen bij de aannemer,” zo meldt voetbalclub Robur et Velocitas uit Apeldoorn op haar website over de renovatie van haar kunstgras voetbalveld. “Werken in deze periode van het jaar geeft minder stress en komt de kwaliteit ten goede,” zo vult Henrie Bekkers namens de gemeente ’s-Hertogenbosch aan. Ook de testinstituten zien voordelen. “Wij ervaren relatief minder problemen bij het keuren van velden die in het voorjaar of najaar worden gerenoveerd,” zo verwoordt Jacco van der Zalm van SGS Intron de ervaring van de keuringsinstanties.
Meer rust
Als het aan Henrie Bekkers ligt dan worden de kunstgrasvelden in de gemeente ’s-Hertogenbosch voortaan alleen nog maar in het voorjaar of najaar gerenoveerd. “In deze periode van het jaar heb ik de beste garantie dat de beste uitvoerders bij het project betrokken blijven,” zo zegt hij.
“Werken in deze periode van het jaar geeft minder stress en komt de kwaliteit ten goede”
Henrie Bekkers, gemeente ‘s-Hertogenbosch
Daarmee legt hij de vinger op de meest pijnlijke plek: de druk op de uitvoerders. “We zien vaak dat uitvoerders of projectleiders hun tijd over meerdere projecten moeten verdelen. Dan kan het voorkomen dat een onderaannemer bepaalde werkzaamheden zonder het nodige toezicht moet uitvoeren. Dat kan leiden tot een minder nauwkeurige uitvoering welke een negatieve invloed kan hebben op de keuringsresultaten,” zegt Jacco van der Zalm daarover. De druk op de projectleiders kan het gevolg zijn van een tekort aan kwalitatieve krachten, een gebrekkige planning maar ook vanwege vertragingen door omstandigheden. Denk daarbij aan laagwater waardoor schepen grondstoffen zoals zand of lava niet langer tijdig kunnen leveren. Volgens Yannic Peij van testinstituut Sports Labs wordt het probleem verergert door de boeteclausules die veel opdrachtgevers en adviseurs prefereren. ”Zo’n clausule maakt dat de opleveringsdatum in plaats van de kwaliteit voor de aannemer heilig wordt. Als ’n project vertraging oploopt terwijl de opleverdatum naderbij komt, dan rest die niets anders om het veld zo snel mogelijk te laten keuren. Dit ondanks het feit dat de infill juist tijd nodig heeft om zich te zetten om het veld de juiste karakteristieken te geven.” Teun Wouters vult aan: “Je investeert in een kunstgrasveld dat tenminste tien jaar mee moet gaan. Het brengt je dus niets om de opdrachtnemer onder druk te zetten. Dat gaat ten kostte van de kwaliteit en zal, op de lange termijn, zeker problemen gaan geven. Zelfs als het veld bij de oplevering toch wordt goedgekeurd.”
“We zien vaak dat uitvoerders of projectleiders hun tijd over meerdere projecten moeten verdelen. Dan kan het voorkomen dat een onderaannemer bepaalde werkzaamheden zonder het nodige toezicht moet uitvoeren”
Jacco van der Zalm, SGS
Beter voor de kwaliteit
Het grote aantal keuringen en de noodzaak om afgekeurde velden later wederom te komen keuren, resulteert ook in een piekbelasting bij de testinstituten. “In principe lukt het ons altijd wel om ’n veld te komen keuren, maar een betere spreiding van projecten juichen wij zeker toe,” erkent Jacco van der Zalm. Yannick Peij deelt die mening. “Het is sowieso goed om een nieuwe kunstgras toplaag na oplevering meteen in gebruik te nemen voor trainingen maar de keuring pas ’n paar weken daarna uit te voeren. Dat geeft de infill tijd om zich te zetten.” Afhankelijk van de gebruiksintensiteit kan die keuring al na twee weken. Beiden wijzen erop dat goedgekeurde velden dan vrijwel onmiddellijk in gebruik mogen worden genomen. “Een telefoontje of mailtje van ons naar de KNVB volstaat om een goedgekeurd veld onmiddellijk in gebruik te nemen.
“Het is sowieso goed om een nieuwe kunstgras toplaag na oplevering meteen in gebruik te nemen voor trainingen”
Yannick Peij, Sports Labs
Dat onze inspecteur pas later die avond of de eerstvolgende werkdag het doorgeeft en het administratief proces dus pas op dat moment in werking laat treden, doet niets af aan diens oordeel,” zo vervolgt Van der Zalm. Yannick Peij wijst erop dat er ook nog iets bestaat als een Voorloopkeuring. “Bij een Voorloopkeuring beoordelen we alleen de veiligheid van het veld. Als die in orde is, dan mag het veld toch bespeeld worden.” De Voorloopkeuring geldt alleen voor bijvelden en wordt vooral toegepast wanneer tijdens de keuringsprocedure blijkt dat bepaalde sporttechnische waardes niet geheel conform zijn. “Voorwaarde voor zo’n Voorloopkeuring is dan wel dat het eigenlijke probleem zo snel mogelijk verholpen worden.”
Alle medewerking
Ook de KNVB sluit zich aan bij de oproep om de installatie en renovatie van kunstgrasvelden beter te spreiden. “Voor ons staat voorop dat alle clubs over goede en veilige velden beschikken. Daarom zijn we maar wat graag bereid om met de partijen te overleggen om de periode waarin een veld wordt gerenoveerd, zo goed mogelijk in te delen,” zo merkt Patrick Balemans van de KNVB op. We kunnen meedenken over het omdraaien van uit- en thuiswedstrijden, wedstrijden op ’n andere dag plannen of zelfs bekijken of de wedstrijd op een andere locatie gespeeld kan worden. Wij zijn absoluut de laatste die zullen stellen dat iets niet kan,” zegt hij. Wel benadrukt hij dat juist de vereniging hier het voortouw in moet nemen. “Die moet uiteindelijk beslissen en zal dus moeten plannen. Vandaar dat wij altijd adviseren om zo snel mogelijk de verschillende opties te bekijken en hier met de diverse betrokken partijen over te communiceren.” Ook Henrie Bekkers van de gemeente ’s-Hertogenbosch benadrukt de meerwaarde van goede en tijdige communicatie. “Zo’n project draait om veel meer dan om ’n opdrachtnemer die ’n project aanneemt. Door tijdig de leden en hun ouders maar ook de buurtbewoners en tegenstanders te informeren kunnen mogelijke knelpunten vroegtijdig worden ontdekt en kan daardoor gekeken worden hoe je daar het beste op in kunt spelen. De kans op verrassing later in het proces zijn kleiner en mochten er zich toch onverwacht wat problemen voordoen, dan zal er een beter begrip zijn.” Bekkers noemt goede communicatie daarom cruciaal voor een goed resultaat. Teun Wouters kan zich daar in vinden, maar benadrukt dat projecten tijdig moeten worden aanbesteed. “Als de renovatie tijdig wordt aanbesteed dan kunnen we dat goed plannen en hebben we ruimte om te anticiperen. Die planning blijft onderdeel van het werk en moet dus ook goed worden uitgevoerd.”
“Wij zijn absoluut de laatste die zullen stellen dat iets niet kan”
Patrick Balemans, KNVB
