Informatiegids kwaliteit lichtmasten 

De Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) heeft een informatiegids samengesteld over lichtmasten voor sportvelden. Het document biedt gemeenten en verenigingsbestuurders handvatten voor veilige masten, zeker wanneer ze de overstap naar LED-verlichting maken. Aanleiding is het recentelijk omvallen van twee masten.

Volgens een telling van NOC*NSF uit 2019 kent Nederland zo’n 35.000 sportaccommodaties die gebruik maken van kunstlicht (op masten). Een groot deel van die masten staat er al vele jaren.

Ooit werden die ontworpen voor de plaatsing van HPS-lampen.

Sinds zo’n 15 jaar zijn echter LED-lampen in zwang. Die vragen minder stroom, zijn minder kwetsbaar voor uitvallen en garanderen de benodigde lichtwaardes veel langer. Ook maakt de flexibiliteit van LED het mogelijk om met dezelfde armaturen activiteiten met andere sterkte te verlichten of verlichting vaker aan- of uit te zetten. Dat bespaart stroom en levert minder overlast voor de omgeving.

LED-armaturen hebben echter een ander gewicht en, belangrijker, een andere windvang.

Het lukraak vervangen van HPS-lampen door LED-armaturen zonder daarbij de kwaliteit van de mast opnieuw vast te stellen, is daarmee gevaarlijk.

Ramp voorkomen

Onlangs begaven twee masten het op moment dat er activiteiten op het veld aan de gang waren. Gelukkig werd er niemand geraakt.

Wat precies de oorzaak was moet nog worden vastgesteld, maar zowel de LSVV als sportbonden maken zich zorgen over de kwaliteit van de masten en het gebruik ervan.

Het plaatsen van lichtmasten is gebonden aan een vergunningsplicht. Zo’n vergunning moet ook worden aangevraagd wanneer de armaturen door LED-armaturen worden vervangen. Tot op heden is het niet verplicht om de kwaliteit van de masten, op gezette tijden, te laten toetsen na plaatsing. De Programmaraad, de toezichthouder op de kwaliteit van de Nederlandse sportaccommodaties, overweegt om de regelmatige keuring van lichtmasten, verplicht te gaan stellen.

Andere belasting

Het één of één vervangen van armaturen door LED-armaturen kan niet zomaar worden gedaan. LED-armaturen hebben een andere windvang. Ze zijn vaak groter dan HPS-lampen en staan rechtop op de mast.

Daar komt bij dat sommige aanbieders het besturingssysteem, de driver, bij het armatuur houden in plaats van onderin de mast.

Hoewel daar wat voor te zeggen is, kan dit ook consequenties hebben voor de mast.

Al die argumenten tezamen maakt dat bij een vervanging van het armatuur, ook gekeken moet worden naar de kwaliteit en belastbaarheid van de mast.

Met het boekje Kwaliteit lichtmast-ombouw naar ledarmaturen biedt de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) clubbestuurders en beleidsambtenaren een paar handvatten. Het boekje kan hier gratis worden besteld.