Tussen 2013 en 2022 tilde Erwin Beltman met zijn team de grasmat van stadion De Kuip naar een hoger niveau. Tegenwoordig werkt hij als consultant. Op Sportvelden.info deelt hij z’n ervaringen om goede grasmatten te bereiken.

Voor stadions is het (financieel) belangrijk zoveel mogelijk evenementen te organiseren. Daarbij zetten ze ook vaak hun grootste podium, het stadionveld in het midden, in voor evenementen waarbij de kwaliteit van het gras geen rol speelt. Omdat moderne technologie en een eventuele herbezoding dat veld weer snel op ‘n hoog niveau terug kan krijgen, beschouwen ze het doorgaans niet als problematisch om de mat te vernielen. Dat is het lot van de groundsman die week in, week uit slaagt in z’n onderneming; het te allen tijde realiseren van een goed, veilig een aantrekkelijk ogend speelveld. De herstelkosten worden toch wel gedragen door de evenementenorganisator.

Een ingrijpend proces

Het herbezoden van een stadionveld is iedere keer weer een fascinerende ervaring. In slechts een paar uur tijd frezen ze de bestaande mat eruit en komt er een nieuwe grasmat in. Het is een proces dat ook aandachtig gevolgd wordt door het zowel stadion- als teammanagement. Als het aan hen ligt, wordt de mat zo snel mogelijk weer gebruikt. De kortste tijd die ik ooit heb meegemaakt om het nieuwe gras een kans te geven om zich te zetten, was 56 uur. Als grasliefhebber pleit ik er echter voor dat het gras een paar dagen meer tijd krijgt om z’n draai in de nieuwe omgeving te vinden. Het oogsten van de 3½ centimeter dikke zode is een ingrijpende ervaring voor het gras en geeft het een eerste klap die het te boven moet komen. Daarnaast zijn de omstandigheden in een stadion totaal anders dan de omstandigheden op de kwekerij. Daar hebben de elementen vrij spel (gehad) terwijl de temperatuur of luchtstroom in een stadionomgeving volledig anders zijn. Bemesten, beregenen, verwarmen of licht bijschijnen kan, tot op zekere hoogte, het gras helpen om z’n draai in de nieuwe omgeving te vinden. Het gras even wat rust geven is echter nog belangrijker.

Nadrukkelijk betrokken

In mijn jaren voor De Kuip ben ik altijd nadrukkelijk betrokken geweest bij de voorbereidingen van een herbezoding. Nu ik echter aan de andere kant van de tafel zit, merk ik pas hoeveel voorbereiding er bij zo’n proces komt, en zou moeten komen kijken. Alleen de mooiste zodes op de kwekerij aanwijzen is onvoldoende om meteen een goed resultaat in het stadion te bereiken.

Vroeger ging ik, in de aanloop naar een herbezoding, de toekomstige mat vaak kriebelen en doorzaaien. Nu ik geacht word het oog en de wensen van de koper te bewaken, heb ik de activiteiten opgeschroefd. Zo heb ik de laatste mat voor De Kuip al op de kwekerij om de drie weken geverticuteerd en gekriebeld. Open plekken in de mat werden geprikt en opnieuw ingezaaid en vlak voor het oogsten heb ik de mat nog gemaaid met de stadionmaaier. Die vangt al het maaisel op waardoor de mat ‘schoon’ blijft. Eén maand voor het transport is het bemesten gestopt. Daarmee voorkwamen we dat het gras tijdens dat transport zou gaan broeien.

Nauwkeurig plannen

Het herbezoden van een stadionveld vergt een ingewikkelde maar nauwkeurige planning. In Nederland en België zijn de afstanden beperkt, maar zodra je naar het buitenland gaat, krijg je te maken met allerlei mogelijke obstakels. Zo heb ik onlangs op verzoek van Hendriks Graszoden voetbalclub PFC Ludogorets 1945 uit Bulgarije mogen helpen. De 23 vrachtwagenladingen werden op donderdag geoogst en nauwkeurig genummerd zodat de eerst geoogde zode ook als eerste zou worden gelegd. Tijdens het transport werden de zoden ingevroren zodat het gras in ‘ruststand’ bleef. Het voortdurend bijstellen van de temperatuur is, naast een snel en voorspoedig transport, een taak voor de chauffeur. Slagen zij daarin, dan kan de zode snel in de nieuwe omgeving acclimatiseren. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan als je ook nog eens met grensovergangen en douaneformaliteiten te maken krijgt. Die kunnen je reis zomaar aanzienlijk vertragen. Eenmaal bij aankomst op de plaats van bestemming moet je dan voldoende ruimte hebben om 23 vrachtwagens tijdelijk te parkeren voordat ze je oproept om hun landing bij het stadion te komen afleveren.

Zorgvuldig leggen

Op maandag hebben we het oude veld van het stadion verwijdert. Speciaal daarvoor hadden we onze eigen frees verscheept. Toen de vrachtwagens op dinsdagochtend arriveerden, konden de zodes meteen worden gelegd. Dat deden we met een team van 15 mensen. De 35 sproeikoppen in het veld in Razgrad gaven ons daarbij een extra uitdaging. Op woensdagnamiddag hebben we, tot verbazing van het voltallige stadionmanagement, de werkzaamheden afgerond. Daarna was het weer aan de plaatselijke groundsman op het stadionveld te prepareren.

We hebben geadviseerd om de nieuwe mat stapje voor stapje op gang te brengen. Trainers willen het liefst zo snel mogelijk op de nieuwe mat spelen. En als het even kan op een snelle mat met net iets meer dan twee centimeter graslengte. Ons advies is om het gras eerst even lekker te laten groeien om het daarna stapsgewijs in lengte tot het de gewenste hoogte terug te brengen. Doe je dat niet, dan kun je, met een beetje pech, de nieuwe mat binnen 24 uur volledig om zeep helpen. PFC Ludogorets 1945 had echter ruim anderhalve week tot hun eerste thuiswedstrijd en ik heb er alle vertrouwen in dat ze vanaf nu weer een mooi podium hebben om op te excelleren.